Konumsal analiz ve çok kriterli karar verme tekniklerikullanarak Trabzon ili katı atık düzenli depolama yeri seçimi

Abstract

Bu çalışma kapsamında coğrafi bilgi sistemlerinin konumsal analiz tekniklerinden ve çok kriterli karar verme analizlerinden biri olan analitik hiyerarşi yönteminden yararlanılarak Trabzon ili katı atıkları için uygun düzenli depolama alanları belirlenmiş, belirlenen alanlarda arazi gözlemlerine dayalı değerlendirmeler yapılmıştır. Coğrafi bilgi sistemlerinin (CBS) konumsal analiz teknikleri kullanılırken, ilk olarak katı atık düzenli depolama yeri seçimi ile ilgili literatür değerlendirilmiş, uygun alan seçiminde etkili parametreler ortaya konulmuş, belirlenen parametreler içinde Trabzon ili için uygun olanlar tespit edilmiştir. Çalışma sahası, literatüre uygun olarak ekonomik açıdan maksimum taşıma mesafesinin 30 km'den fazla olmaması gerekliliği dikkate alınarak şehir merkezine 30 km'den yakın alanları kapsayacak şekilde sınırlandırılmıştır. Buna ek olarak, yerleşim merkezlerinin, karayollarının, havaalanının, yüzey ve doğal su kaynaklarının konumu, heyelan alanları, faylı bölgeler, litolojik özellikler ve arazi kullanımı verileri kullanılarak CBS tabanlı 1/25000 ölçekli haritalar hazırlanmıştır. Haritalar hazırlanırken katmanlara ait ağırlık yüzdeleri ve katman alt gruplarına ait puanlar AHP kullanılarak hazırlanan matrikslerle belirlenmiştir. Oluşturulan katı atık düzenli depolama uygunluk haritası değerlendirildiğinde 10 farklı uygun alan belirlenmiştir. Çalışmada düzenli depolama uygunluk haritası kullanılarak belirlenen alanlar için arazi gözlemleri gerçekleştirilmesi, CBS teknikleri uygulanırken değerlendirmeye alınamayan parametreler kullanılarak AHP yöntemi tekrar kullanılması, matriks oluşturulurken yerel jeolojik faktörler, kütle hareketi ve taşkın riski, maliyet ve kamu tutumu gibi parametreler dikkate alınması önerilmektedir. Bu şekilde belirlenen uygun alanda ise detaylı jeoteknik yapılması gerekmektedir.