Özet:
Sakarya Zonu Doğusu'ndaki (KD Türkiye) Üst Kretase periyodu iki farklı dönemde meydana gelen yoğun volkanik faaliyetlerle temsil edilir ve bu faaliyetler her bir dönem içinde genellikle birbirini takip eden mafik ve felsik ürünlerden oluşur. İlk volkanik fazın alt seviyelerindeki mafik kayaç serileri için herhangi bir jeokronolojik veri olmamasına rağmen, onların yaşı birçok paleontolojik veriye göre Turoniyen olarak kabul edilmiştir. Bu zamana kadar yapılan çalışmalar ile, volkanik istifin ilk felsik kayaç serilerinden elde edilen U-Pb zirkon yaşları ilk felsik serinin oluşum zamanının Koniasiyen-Erken Santoniyen olduğunu gösterir. İkinci volkanik evrenin mafik ve felsik kayaçlarından elde edilen yaşlar bunların Erken-Orta Kampaniyen sürecinde olduğunu gösterir. İnceleme konusu mafik ve felsik volkanik kayaçlar çoğunlukla toleyitikten kalk-alkaliye değişen geçişli jeokimyasal bir karaktere sahiptirler ve tipik yay gerisi jeokimyaya işaret ederler. Sr-Nd-Pb izotopik bileşimler dikkate alındığında, mafik (87Sr/86Sr = 0.7051-0.7075, 143Nd/144Nd = 0.5125-0.5128, 206Pb/204Pb = 18.54-18.64, 207Pb/204Pb = 15.57-15.66 ve 208Pb/204Pb = 38.42-38.75) ve felsik volkanitlerin (87Sr/86Sr = 0.7048-0.7074, 143Nd/144Nd = 0.5122-0.5129, 206Pb/204Pb = 18.59-18.85, 207Pb/204Pb = 15.37-15.66 ve 208Pb/204Pb = 38.67-39.94) hem kendi içinde hem de bölgedeki aynı yaşlı ve yitim ilişkili, I-tip kalk-alkalen granitoyidlerle önemli farklılıklar içerdiği gözlenmiştir. Tüketilmiş ve sonrasında metazomatizmaya uğramış bir manto mafik kayaçlar için fraksiyonel kristallenme ve kısmen kabuksal kontaminasyona uğramış manto ve alt kabuk türevli, mafik-ortaç ergiyikler ise felsik kayaçlar için kaynak olarak düşünülmektedir.
