Trabzon ili yer altı ve yer üstü sularının hidrojeolojik, hidrojeokimyasal incelemesi ve su kalitesinin izlenmesi

Abstract

Trabzon il sınırlarını kapsayan çalışma alanında mevcut yeraltı ve yerüstü sularının kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Akhisar, Foldere, İskefiye, Kalanima, Sera, Beşirli, Değirmendere, İkisu, Yomra, Yanbolu, Karadere, Solaklı ve Baltacı Havzalarının yeraltı ve yüzey sularının hidrojeolojik, hidrokimyasal özellikleri ve su kalitesi belirlenmiştir.Çalışma alanındaki sular genel olarak karbonatlı ve sülfatlı (Ca+Mg>Na+K) sular sınıfında olup genellikle zayıf asit kökleri güçlü asit köklerinden (HCO3+CO3> Cl+SO4) daha fazladır.Yeraltı sularının sıcaklıkları 9.8-17.3ºC, pH değerleri 6.89-8.04, elektriksel iletkenlik değerleri (Eİ) 205-521 µS/cm, toplam çözünmüş madde miktarları (TDS) 117-442 mg/l ve çözünmüş oksijen miktarları (DO) 1.2-15.81 mg/l arasında değişmektedir. Yüzey sularının sıcaklıkları 2.1-21.4ºC, pH değerleri 6.94-8.94, elektriksel iletkenlik değerleri (Eİ) 28-450 µS/cm, toplam çözünmüş madde miktarları (TDS) 21-287 mg/l ve çözünmüş oksijen miktarları (DO) 9.1-16.86 mg/l arasında değişmektedir.İnceleme alanındaki tüm sular Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine göre değerlendirildiğinde birçok parametre açısından I. sınıf sular sınıfında iken, yüzey sularında genellikle Cu, Pb, Ni, Al, Mn, NO2-, NH4+, PO43-, CN- ve KOİ parametreleri, yeraltı sularında ise genellikle Cu. Ni, NO2-, PO43-, CN- parametreleri açısından II. Sınıf, III. Sınıf ve IV. Sınıf sular sınıfında bulunduğu belirlenmiştir. Sularda kirlilik oluşturan parametrelerin genellikle çevresel atıklardan kaynaklandığı belirlenmiştir. İncelenen sular İnsani Tüketim Amaçlı Sular Standardına göre değerlendirilmiş ve Fe, Al, Cu, Pb, Mn, Co, Ni, Cd, As, Cr, Ba gibi ağır metal, NO2-, NO3-, NH4+, PO43-, CN- ve KOİ gibi kirlilik içerikleri bakımından standarda uygun, Ni, Mn ve Pb değerlerinin ise standartta verilen sınır değerleri aştığı belirlenmiştir. Ayrıca tüm suların sulama suyu açısından çok iyi ve iyi sular sınıfında olduğu görülmüştür.