Özet:
KTÜ Merkez Kampüsünde çevre düzenlenmesi için 1970 yılında yapılan taş örme duvarlarında kullanılan tüflerin ayrışma durumu ve ayrışabilirliği araştırılmış olup bunların temin edildiği İyidere-İkizdere (Rize) taş ocağından alınan sağlam tüflerin ayrışabilirliği ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda; kuru birim hacim ağırlığın % 10, suda dayanım indeksinin % 10.4, boyuna dalga hızının % 12, katı kısmındaki boyuna dalga hızının % 5.6, kalite indeksinin % 4.13 azaldığı, efektif porozite ve porozitenin % 20, Sayısal Ayrışma İndeksinin % 25.4, aşınma miktarının % 45 oranında arttığı belirlenmiştir.Potansiyel Duraylılık indeksini bulmak için uygulanan Kaya Mühendislik Sistemi'ne göre duraylılığı en fazla etkileyen faktörler sırasıyla, yıllık ortalama yağış ve sıcaklık değerleri, donma ve çözülmeyi oluşturacak iklimsel koşulların varlığı, hidrolojik koşullar ve nemlilik ile kimyasal bileşim; en az etkileyen faktörler, yapı malzemesinin dayanım ve deformasyon özellikleridir. Yapı taşlarının mühendislik zamandaki performans değişimi ile en fazla etkileşim halinde parametreler; ayrışma durumu ve kimyasal bileşimdir.Hızlandırılmış ayrışma deneylerinde deneye tabii tutulan örneklerin indeks ve dayanım özelliklerindeki değişim miktarı ile Statik Kaya Duraylılık Göstergesi, Sayısal Ayrışma İndeksi, Potansiyel Duraylılık İndeksi arasında anlamlı istatistiksel ilişkiler bulunmuştur.Bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre; Statik ve Dinamik Kaya Duraylılık göstergeleri yapı taşlarının ayrışmaya, bozunmaya karşı dayanımı ifade etmekte ancak özellikle bu göstergelere göre yapıtaşlarının tanımlanması ve sınıflandırılmasının güvenilirliğini test edebilmek için çok fazla sayıda uygulamaya ihtiyaç vardır. Yapıtaşlarının mühendislik zamandaki ayrışabilirliğinin tahmininde RES'in (kaya mühendislik sistem) kullanılmasında istenilen faydaların ele edilebilmesi için parametrelerin iyi seçilmesi ve duraylılık sınıflandırmasının diğer uygulamalarla birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca Potansiyel Duraylılık İndeksi değerlerine göre yapıtaşlarının tanımlanması ve sınıflaması, farklı kayaçlarda yapılacak uygulamalardan elde edilen sonuçlara göre yeniden düzenlenmelidir.
