İletken ve yalıtkan daykların analog deney tankı ve sonlu eleman yöntemi kullanarak modellenmesi

Abstract

Elektrik özdirenç yönteminde, sondaj ve yatay profilde araştırma derinliği, yatay yapıların ayrımlılığı ve derinliğe duyarlılık, gömülü yapılara veya yüzeydeki yapılara duyarlılık gibi özelliklerin çeşitli dizilimlerle karşılaştırmalı olarak incelenmesi, arazi verilerinin yorumu için gerekli olup, bu konularda çalışmalar yapılması gerekmektedir. Analog tank ile modelleme çalışmaları laboratuvar koşullarında her türlü dizilimin kullanılmasına ve istenen yapının modellenmesine imkan verir. Bu sayede arazide elde edilen verilerin karşılaştırmalı yorumu yapılabilir. Bu tezde diğer analitik ve sayısal modelleme yöntemlerine de ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Sayısal yöntemlerden; sonlu eleman yöntemi, önemi gün geçtikçe artan, karmaşık şekilli yapılan modellemede kullanılan bir yöntemdir. Kullanılan analog deney tankı, bu çalışma için dizayn edilerek inşa edilmiştir. Bu tankta iletken ve yalıtkan dayk şekilli yapıların verdikleri tepkiler andıran-kesit olarak hazırlandı. Modellenen cisimler, plexiglass ve alüminyumdan yapılmış olup, tank içerisine çift olarak yerleştirilmiştir. Hedefler, birbirlerinden uzaklaştırılarak ve eğimleri arttırılarak üzerlerinde ölçümler alınmıştır. Bu çalışmada, analog deney tankında dipol-dipol, pol-dipol ve gradyent dizilimleri kullanılarak andıran-kesitler hazırlandı. Ayrıca dipol-dipol dizilimi için analog yöntem ve sonlu eleman yöntemiyle elde edilen andıran kesitler ve bu kesitlerden elde edilen n=2 anomalileri detaylı olarak karşılaştırıldı. Sonlu eleman yöntemini kullanan bilgisayar programı Rijo tarafindan yazılmıştır. Ek olarak analog deney tankında elde edilen dipol- dipol verileri filtre işleminden geçirildi. Elde edilen andıran kesitler ve n=2 anomalileri; tepki genliği, eğim artışıyla ulaşılan tepki genliği, yapının eğimine duyarlılık, yanal ayrımlılık, yapının gerçek lokasyonu ve yapıya şekilsel benzerlik gibi kriterler dikkate alınarak yorumlanmış ve dizilimlerin birbirlerine göre üstünlükleri saptanmıştır.