Veri analizinde doğru istatistiksel testin bilgisayar yardımıyla seçilmesi

Abstract

Araştırma, bir gerçeği ortaya çıkarmak, bir sorunu çözümlemek ve eldeki verileri arttırmak için bilimsel yöntem ve tekniklerden yararlanılarak yapılan düzenli çalışmadır. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin doğru yorumlanabilmesi, araştırmanın amaca uygun şekilde yapılması ve analiz sırasında kullanılan istatistiksel testlerin doğru seçilmesine bağlıdır. Test seçimi, yapılan araştırmanın amacı ve elde edilen verinin; ölçme düzeyi, değişken türü, dağılım biçimi ile varyans homojenliği gibi özellikleri göz önünde bulundurularak yapılır. Araştırmalarda birbirinden farklı ölçme düzeyine sahip birden çok değişken olduğu durumlarda, araştırmacılar için uygun test seçimi karmaşık bir problem haline gelmektedir. Özellikle tıp alanında yapılan bazı çalışmalarda doğru istatistiksel yöntemlerin kullanılmadığını gösteren birçok araştırma mevcuttur. Literatürde test seçimi konusunda araştırmacılara yardımcı olması amacıyla yapılmış çeşitli çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalarda test seçimi için cevaplanması gereken bazı sorular ile karar ağaçları ve tabloların kullanılması önerilmiştir. Bunun yanında bazı istatistiksel paket programlarının veri girişi sonrasında yapılacak testi önerme özelliği bulunmaktadır. Bu çalışmada, istatistiksel test seçimi için bir yöntem önerilmiştir. Geliştirilen test seçim algoritması ile değişkenlerin ölçme düzeyi bilgileri ve örnek verileri kullanılarak araştırma amacına en uygun istatistiksel testin bilgisayar yardımıyla önerilmesi amaçlamıştır. Elde edilen çıktılar, literatürdeki çalışmalar ve test önerisi yapan paket programlar ile karşılaştırılarak sonuçlar verilmiştir.