IGS koordinat zaman serilerinde trend ve mevsimsellik analizinin farklı yöntemlerle irdelenmesi

Abstract

Zaman serisi analizleri, günümüzde birçok veri grubunda meydana gelen değişimlerin incelenmesine olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada dünyanın çeşitli noktalarına sabit olarak tesis edilmiş, ancak kabuksal hareketler, atmosferik yüklemeler gibi etkilerden dolayı zamanla trend ve mevsimsellik özellik gösteren IGS (International GNSS Servive) istasyonlarında koordinat zaman serileri analiz edilmiştir. GNSS (Global Navigation Satellite System) sistemlerine dayalı elde edilen IGS koordinat serilerinde trend ve mevsimsel salınımların analizleri için Türkiye'de bulunan ANKR, ISTA ve TUBI istasyonlarının verileri kullanılmıştır. Koordinat serilerinde öncelikle uyuşumsuz ölçüler k-sigma yöntemiyle tespit edilmiştir. Serilerde meydana gelen veri kesiklikleri de incelendikten sonra tespit edilen uyuşumsuz ölçüler veriden ayıklanmıştır. Serilerde trend ve mevsimselliğin varlığını incelemek için otokorelasyon analizi yapılmıştır. Trend analizleri için Doğrusal Regresyon Modeli, Basit Hareketli Ortalama ve Hilbert Huang Dönüşümüne (HHD) dayalı Deneysel Mod Ayrıştırma (Empricial Mode Decomposition-EMD) yöntemi uygulanmıştır. EMD yönteminden elde edilen İçsel Mod Fonksiyonlarına (Intrinsic Mode Functions-IMF), HHD'ye dayalı Hilbert Dönüşümü (HD) uygulanarak seri içindeki anlık frekanslarda meydana gelen değişimler irdelenmiştir.