Özet:
(Helicoverpa/Heliothis sp., Lepidoptera: Noctuidae) türleri dünyanın her yerinde kozmopolit olarak bulunan polifag tarım zararlılarıdır. Yeşilkurtlarla mikrobiyal mücadele amacıyla planlanan bu tez çalışmasında, 5 nükleopolihedrovirüs (NPV) izolatı tespit edildi, tanımlandı ve virülansları belirlendi. En etkili olan izolattan biyopestisit geliştirildi. İzolatların inklüzyon cisimciklerinin boyutlarının 0.73 - 2.26 m arasında, nükleokapsit boyutlarının ise 146 × 34 nm ile 279 × 56 nm arasında olduğu belirlendi. Filogenetik analizlerde, izolatların Helicoverpa armigera NPV (HearNPV) Çin izolatına yakın olduğu görüldü. Biyotestler sonucunda, HearNPV-TR izolatının tüm türlerde %80'in üzerinde ölüm gösterdiği belirlendi. Biyopestisit olarak geliştirilmesine karar verilen HearNPV-TR izolatının genomunun 130.691 baz çifti olduğu belirlendi. Genomda bulunan homolog tekrar bölgelerinin (hr3 ve hr5) ve bakülovirüs tekrar genlerinin (bro-a) literatürdeki Helicoverpa/Heliothis NPV genomlarından farklı olduğu görüldü. HearNPV-TR formülasyonunun üçüncü dönem H. armigera larvaları üzerinde LC50 değeri, 1.9 × 104 olarak hesaplandı. Bu çalışma ile ülkemizdeki Helicoverpa/Heliothis türlerinden bakülovirüs izolasyonları gerçekleştirildi ve tüm özellikleriyle tanımlanan HearNPV-TR izolatından Helicoverpa/Heliothis türlerinin biyokontrolleri amacıyla etkili ve yerel bir mikrobiyal mücadele etmeni ilk defa geliştirildi.
