Özet:
Bu doktora tezinde; dünyada ve ülkemizde karaağaç türleri (Ulmus sp.) üzerinde önemli derecede zarar meydana getiren Karaağaç Yaprak Böceği (Xanthogaleruca luteola Muller; Coleoptera: Chrysomelidae)'nde doğal olarak enfeksiyona neden olan yeni bir mikrosporidium cinsinin ve tip türünün karakterizasyonu yapılmıştır. 2014 ve 2015 yılları boyunca Türkiye'nin farklı coğrafik bölgelerini temsil eden 5 ilde yapılan arazi çalışmaları ile farklı gelişim dönemlerindeki 3217 adet X. luteola bireyi toplanmış ve enfeksiyon tespiti için laboratuvar ortamında diseksiyon işlemleri gerçekleştirilmiştir. İstanbul ilinde yapılan arazi çalışmaları sonucu toplanan X. luteola bireylerinde mikrospor enfeksiyonu tespit edilmiştir. Böceklerin disekte edilmesi ile hazırlanan taze preparatlarda patojenin boyu 4,25 ± 0,52 (3,3–6,35; n = 500) µm, eni ise 2,12 ± 0,25 (1,45–2,91; n = 500) µm olarak ölçülmüştür. Enfeksiyonun konağın yalnızca bağırsak dokusunda geliştiği görülmüş ve yapılan Giemsa çalışmaları ile patojenin hayat safhaları tespit edilmiştir. Elektron mikroskobisi (TEM) ile patojenin ultrastrüktürel yapısı belirlenmiştir. Spor safhası üzerinde yapılan ultrastrüktürel incelemeler sonucunda patojenin; monokaryotik olduğu, polarfilament sayısının 11, spor duvarı kalınlığının 75-115 nm ve polar filament çapının 67- 79 nm olduğu tespit edildi. Ultrastrüktürel karakterler bu patojenin, bilinen mikrosporidium cinslerinden farklı yeni bir cins olduğunu göstermektedir. Yapılan moleküler çalışmaların sonuçları da elektron mikroskobisi sonuçlarını desteklemektedir. Sonuç olarak bu doktora çalışması ile X. luteola bireylerinde tespit edilen bu patojenin bu çalışma ile tanımlanan Rugispora cinsinden Rugispora istanbulensis n. gen., n. sp. olarak tanımlanmıştır.
