Özet:
Bu doktora tezinde Orchidaceae familyasından Orchis sancta L. ve Serapias vomeracea (Burm. F.) Briq. türlerinin in vitro koşullarda üretimi ve oluşan fidelerin toprak koşullarına adaptasyonu ve ayrıca sentetik tohumlarının üretilmesi ve çimlendirilmesi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. O. sancta ve S. vomeracea olgun tohumlarının asimbiyotik çimlendirilmesi çalışmalarında en etkili besi ortamının her iki türde de Orchimax aktif kömürlü besi ortamının olduğu belirlenmiştir. Çeşitli bitki büyme düzenleyicilerinin ve farklı derişimlerinin çimlenme üzerindeki etkilerine bakıldığında, O. sancta'nın 1,0 mg/L ZEA, S. vomeracea'nin 2,0 mg/L 6-BA içeren ortamlarda en yüksek çimlenme yüzdelerine sahip oldukları görülmüştür. En yüksek sürgün uzama miktarı O. sancta'da (53,24 mm) ve S. vomeracea'de (42,88 mm) 0,25 mg/L TDZ içeren ortamlarda gözlenmiştir. O. sancta'da 1,0 ve 2,0 mg/L KİN içeren ortamlarının, S. vomeracea'de 2,0 mg/L IBA içeren ortamların yaprak oluşumunda daha etkili oldukları belirlenmiştir. O. sancta ve S. vomeracea'nin köklerinin oluşumunda ve uzamasında IBA'nın denenen yüksek derişimlerinin etkili olduğu gözlenmiştir. Türlere ait tuberlerin oluşmasında ve bu tuberlerin içerdikleri glukomannan miktarlarında 2,0 mg/L ZEA içeren ortamların daha olumlu etkileri olduğu görülmüştür. İn vitro koşullarda gelişen her iki türe ait fidelerin toprak koşullarına adaptasyonları başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Oluşturulan sentetik tohumlar ise besi ortamlarında ve toprak koşullarında yüksek oranlarda çimlendirilmiştir. Bu çalışma, O. sancta ve S. vomeracea'nin bitki doku kültürü yöntemiyle üretilebileceğini göstermiştir.
