Özet:
Bu çalışmada iyonize radyasyon (IR) stresi (100, 200, 300, 400 Gy) koşullarında buğday (Triticum aestivum L. 'Gönen 98') fidelerinin yapraklarında oluşan stres hasarının, salisilik asit (SA) ve gallik asit (GaA) uygulamalarıyla iyileştirilmesi, fizyolojik (yaprak boyu, kuru ve taze ağırlık, osmotik potansiyel, vb.) ve biyokimyasal düzeyde araştırılmıştır. Bu amaçla yaprakların fotosentetik parametreleri (klorofil ve karotenoidler, stoma iletkenlik), enzimatik olan (POX, GR, SOD, APX, MDHAR, DHAR) ve olmayan (TFM) antioksidan savunma sistemi bileşenleri, ozmotik potansiyel değerleri belirlenmiştir. SA ve GaA buğday fidelerinde IR'un büyüme ve fotosentetik parametreler ve ozmotik potansiyeli üzerinde oluşturduğu azalmayı iyileştirdiği belirlenmiştir. Stres koşullarında SA ve GaA uygulamaları yapraklarda, TFM içeriğinde ve antioksidan enzim aktivitelerinde azalma sağlamıştır. Bununla birlikte stres etkisi ile artan H2O2 ve TBARS içeriklerinde de SA ve GaA uygulamaların azalmaya neden olduğu tespit edilmiştir. Büyüme parametreleri ile fotosentetik parametre sonuçlarının, ayrıca antioksidan sistem elemanlarına ait sonuçların birbiri ile ilişkili olduğu kaydedilmiştir. Sonuç olarak dıştan SA ve GaA uygulamaları buğday fidelerinde IR stresi koşullarında bitkiye yüksek tolerans kazandığı belirlenmiştir.
