İngiliz Gazetelerine Göre Ali Şükrü Bey Cinayeti

Abstract

Ali Şükrü Bey, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ve Türk Mili Mücadele yıllarında önemli şahsiyetlerden birisidir. Trabzon Milletvekili olarak iştirak ettiği Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de muhalefetin liderlerinden biri olmuştur. Fakat bu görevini yürütürken Ankara’da öldürülmüştür. Onun öldürülmesi Türkiye’de büyük yankılara neden olmuştur. Ali Şükrü Bey’in öldürülmesinin yansımaları yabancı ülkelerde de görülmüştür. Devrin en önemli küresel güçlerinden biri olan İngiltere’de de Ali Şükrü Bey cinayeti takip edilmiştir. İngiliz gazeteleri süreci farklı haber ve yorumlarıyla İngiliz kamuoyuna aktarmıştır. İngiliz gazetelerinin bu ilgisinin değişik amilleri vardı. Bu çalışmada İngiliz gazetelerinden The Northern Whig and Belfast Post, Northern Daily Mail, The Yorkshire Post, The Cıtizen, Aberden Press and Journal, Western Daily Press, The Evening News, The Aberden Daily Journal, The Western Morning News and Mercury, The Derry Journal, Derby Daily Telegraph, Sheffield Independent, The Scotsman, Western Daily Press, The Evening News ve The Echo’ya göre Ali Şükrü Bey cinayetinin İngiliz kamuoyundaki etkileri incelenmiştir. Çalışmada üstelik cinayetin devrin gazeteleri, resmi tutanakları ve hatıraları gibi Türk kaynaklarındaki yansımaları da verilmiştir. Böylece sürecin, Türkiye ve İngiltere’deki etkilerinin karşılaştırılabilmesi sağlanmıştır. Bu da bugün halen tartışılan Ali Şükrü Bey cinayetinin daha iyi anlaşılmasına katkı yapmıştır.

Ali Şükrü Bey is one of the important figures in the last years of the Ottoman Empire and during the years of the Turkish National Struggle. He became one of the leaders of the opposition in the First Term the Grand National Assembly of Turkey of which he participated as Trabzon Deputy. However, he was killed in Ankara while he was performing this duty. His killing caused great repercussions in Turkey. The reflections of his killing were also seen in foreign countries. This murder was followed by Ali Şükrü Bey’s murder in the United Kingdom (UK), one of the most important global powers of the period. British newspapers transferred the process to their public opinion with its different news and its comments. There were several reasons for this interest of British newspapers. This study examines the effects of Ali Şükrü Bey Murder on British public opinion according to British newspapers: The Northern Whig and Belfast Post, Northern Daily Mail, The Yorkshire Post, The Cıtizen, Aberden Press and Journal, Western Daily Press, The Evening News, The Aberden Daily Journal, The Western Morning News and Mercury, The Derry Journal, Derby Daily Telegraph, Sheffield Independent, The Scotsman, Western Daily Press, The Evening News and The Echo. The reflections of the murder on Turkish sources such as the newspapers, the official minutes and memories of the period were also given. Thus, the process could compare the effects in Turkey and UK. This contributed to a better understanding of Ali Şükrü Bey murder.