Özet:
Taşımacılık, çok büyük miktarlardaki yükün çok daha ekonomik olarak taşınabileceği deniz yoluna kaymasıyla denizlerimizde kirlilik riski de bu değişime paralel olarak artmıştır. Gemi kökenli deniz kirliliğinde miktar açısından ilk sırayı kazalar sonucu kirlenme alırken sürekli kirlilik kaynağı olarak da kaçak deşarjlar, dolum/boşaltım sırasında meydana gelen hatalar sayılabilir. Kaçak deşarj, gemilerin sintine balast ve evsel nitelikli atık sularını seyir sırasında yada bağlı bulundukları deniz alanına boşaltmasıdır. Kaza sonucu kirlenme ise gemilerin çarpışması, çatışması, batması, karaya oturması sonucunda meydana gelen döküntünün çevreye yayılarak zarar vermesidir. Petrol kirliliği sonucu kirliliğin temizlenmesi için mekanik yada kimyasal yöntemler kullanılmaktadır. Kazaların boyutuna göre her iki tekniğin ard arda kullanıldığı durumlarda meydana gelmektedir. Mekanik temizlemenin yeterli olmadığı yada koşulların uygun olmadığı durumlarda dispersant ile temizleme tekniği kullanılmaktadır. Dispersantlar petrolün su kolonunda küçük parçalara ayrılarak dağılmasını hızlandıran yüzey aktif maddelerine sahip kimyasallardır. Bu araştırmada dispersant olarak kullanılan bulaşık deterjanı ile dispers edilen dizelin midyedeki (Mytilus galloprovincialis L.1819) birikimi laboratuar şartlarında test edilmişitir. Trabzon sahillerinden toplanan midyeler 3 gün süreyle aklimatize edildikten sonra deterjan, dizel, dizel+deterjan ile hazırlanan akvaryumlara alınan midyelerdeki birikim 5 gün süreyle izlenmiştir. Deney sonunda midyeler ekstrakte edilerek dizel miktarı spektrolorometrik olarak hesaplanmıştır. Ayrıca senkronize spektroflorometrik 200-600nm'de tarama yapılarak farklı dalga boylarındaki dizel bileşiklerinin değişimi belirlenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda sadece dizel ile muamele edilen midyeler ve disperse edilen dizelin birikimi arasında fark olduğu gözlenmiştir.
