İklim Değişikliğinin Doğu Karadeniz Havzası Sıcaklık ve Yağış Parametreleri Üzerindeki Olası Etkilerinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı iklim değişikliğinin Doğu Karadeniz Havzası sıcaklık ve yağış parametreleri üzerindeki olası etkisini incelemektir. Bu amaçla havza içinde ve yakınlarında bulunan ve en az 30 yıllık (1981-2010) kesintisiz gözlem verisine sahip 12 meteoroloji istasyonu belirlenmiştir. Bu istasyonların her biri için Çok Değişkenli Uyarlanabilir Regresyon Eğrileri yöntemi kullanılarak ölçek indirgeme modelleri kurulmuştur. Modellerde NCEP/NCAR ve ERA-Interim yeniden analiz veri takımlarında ve genel dolaşım modellerinde (GDM) ortak bulunan 12 adet küresel ölçekli iklim parametresi girdi değişkeni olarak, belirlenen meteoroloji istasyonlarından ölçülmüş olan aylık toplam yağış ve ortalama sıcaklık değerleri ise model çıktıları olarak kullanılmıştır. Kurulmuş olan modellere CMIP5 (birleştirilmiş model karşılaştırma projesi) arşivinden seçilmiş olan CNRM-CM5.1, GFDL-ESM2M, HadGEM2-ES ve MPI-ESM-MR küresel ölçekli GDM senaryo veri takımlarında yer alan değişkenler girdi olarak verilmiş, 1981-2005 referans ve 2020-2100 gelecek dönem verileri üretilmiştir. Yapılan bu çalışmalar sonucunda havzanın güneyinde yer alan ve karasal iklim karakteristiğine sahip bölgedeki istasyonlarda iyimser senaryoya göre ortalama 2,5 °C, kötümser senaryoya göre ortalama 3,5 °C, kuzey bölümünde ise iyimser senaryoya göre ortalama 2,0 °C, kötümser senaryoya göre ortalama 3,0 °C sıcaklık artışları beklenmektedir. Ayrıca yağış değerlerinde havzanın güney bölümünde düşüş beklenirken, batı ve kıyı bölümlerinde yer alan istasyonlarda özellikle ilkbahar aylarında önemli artış beklenmektedir.