Türkiye'de yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı

Abstract

Yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı, yargı organının görevini adalete uygun olarak tarafsızca yerine getirebilmesi için oluşturulmuş güvencelerdir. Yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı kavramları, kuvvetler ayrılığı ilkesine bağlı olarak ortaya çıkmış ve hukuk devleti ilkesinin en önemli unsurları arasında kabul edilmiştir. Yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı eski çağlardan beri üzerinde ittifak edilen bir konu olmuştur. Yargı organına yönelik bu güvenceler, günümüzde de birçok demokratik hukuk devleti tarafından tanınmış ve anayasal güvenceye kavuşturulmuştur. Bu güvenceler devletlerin iç hukuk düzenlemelerinde yer alan bir konu olmaktan çıkmış, aynı zamanda uluslararası sözleşmelerde de benimsenen ilkeler haline gelmiştir.Yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatının sağlanması, büyük ölçüde hâkimlerin atanma ve özlük işlerinde benimsenen sistemlere bağlıdır. Hâkimlerin atanma ve özlük işlerinde benimsenen sistemler farklılık göstermektedir. Hâkimlerin atanma ve özlük işlerinde benimsenen sistemler şunlardır: Yasama organı tarafından seçim, yürütme organı tarafından atama, hâkimlerin halk tarafından seçimi, hâkimler tarafından seçim ve özel kurullar tarafından seçim. Bu sistemler arasında hâkimlerin hâkimler tarafından seçimi, kast sistemine neden olması dolayısıyla geniş ve kapsamlı bir uygulama alanı bulamamıştır.Türkiye'de de yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı konusunda, anayasal ve yasal düzenlemelere gidilmiştir. Hâkimlerin atanma ve özlük işlerinin ise bağımsız bir kurul olan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından yerine getirilmesi benimsenmiştir. 2010 Anayasa değişikliği ile Kurulun oluşumundan ve işleyişinden kaynaklanan sorunları gidermeye yönelik olarak, yeni düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan Anayasa değişikliği ile mevcut sorunlar kısmen giderilmiştir

Judicial independence and guarantee of magistracy are concepts which are created to ensure that adjudication agency is able to operate objectively. The terms judicial independence and guarantee of magistracy came out based on separation of powers and have been accepted as two of the most important principles of a constitutional state since then. Judicial independence and guarantee of magistracy are the issues on which people have agreed since ancient times. Today, these concepts which are related to adjudication agency are still accepted and legally guaranteed by many democratic countries. These concepts are accepted not only as a part of internal regulations of government but also as principles appreciated in international contracts.Ensuring judicial independence and guarantee of magistracy is mostly depended on the systems applied for appointing judges and personnel matters. The systems used in personnel matters and appointing judges differs. The systems of appointing judges and personnel matters are: selection by legislation agency, selection by executive agency, appointing judges through public election, judges? appointing judges and selection by special committees. Among these systems, judges? appointing judges hasn?t applied extensively since it may lead to the caste system.In Turkey, some constitutional and legal regulations have been implemented for the sake of judicial independence and guarantee of magistracy. Appointing judges and personnel matters are executed by the Higher Judges and Prosecutors Council which is an independent committee. New regulations have been implemented in order to solve the problems caused by the amendments to the constitution in 2010 and by the formation and operation of the committee. Current problems have relatively been solved to a large extent as a result of the alterations to the constitution.