İdarenin takdir yetkisi ve takdir yetkisinin yargısal denetimi

Abstract

İdare Hukuku ile ilgili pek çok alanda gündeme gelen takdir yetkisi, kanunların düzenleme yapmayarak idareye serbest bir hareket sahası bırakması ve idarenin bu alan içerisinde, olayın gereklerini göz önüne alarak hareket edebilmesini ifade eder. İdareye takdir yetkisi tanınması gereği genel kabul görmüştür, ancak takdir yetkisinin sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiği hususunda aynı şekilde bir uzlaşı sağlanamamıştır. Hukuk devleti ilkesi gereğince idarenin eylem ve işlemleri yargı denetimine tabidir. Ancak idare takdir yetkisine sahip olduğunda yargısal denetim farklı bir özellik taşımaktadır. Bu durumda yargısal denetim hukukilik denetimi ile sınırlı, yerindelik denetimi yapılması ise yasaktır. Esasında konunun düğümlendiği nokta da burasıdır. Uygulamada zaman zaman bu kural aşıldığı için 1961 ve 1982 Anayasalarında yargısal denetim ile ilgili çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Çalışmada, tüm bu düzenlemelere rağmen, İdare Hukukunun bir içtihat hukuku oluşu sebebiyle yerindelik alanının sınırları konusunda, son sözü yargı organlarının söylediği görüşüne ulaşılmıştır.İlk bölümde genel olarak takdir yetkisi üzerinde durulmuş, idarenin bir konuda takdir yetkisi olup olmadığının nasıl anlaşılacağı takdir yetkisinin tam tersi olan bağlı yetki üzerinde durularak açıklanmış, Türk Hukukunda takdir yetkisinin nasıl düzenlendiği ve Danıştay'ın genel olarak takdir yetkisine nasıl yaklaştığı incelenmiştir. Takdir yetkisinin yargısal denetiminin ele alındığı ikinci bölümde ise, denetim konusundaki anayasal ve yasal düzenlemeler ele alındıktan sonra, doktrindeki görüşlere yer verilmiştir. Denetimde uygulanan yöntemler ve tarihi seyir içinde Danıştay tarafından geliştirilen ilkeler ve içtihatlar üzerinde durularak, konu açıklanmaya çalışılmıştır.

Discretionary power that come into question in many area which related administrative law is mean administration can act as approve to requirement of issue in space which law don?t touch on. Necessity to give administrative discretionary powers is accepted in general. But there isn?t a consensus about limit of discretionary power. According to rule of law, administrative actions and processes is subject to judical rewiew. However judical rewiew is possess of different characteristic when administrative invest with dicretionary power. In this case, judicial rewiew is bounded by legal determinant and opportuneness rewiew is forbidden. Basically this is starting point of issue. Because of this principle sometimes is transgressed in practice, various arrangements have been made in 1961 and 1982 Constitutions. In spite of this arrangements, we have reached opinion that judical body give final decision about scope of opportuneness because administrative law is a interpretation law in study.In study, firstly the discretionary power has been discussed and has been researched how to be understood whether administrative has to discretionary power or not by explained conditional power. The discretionary power that how has been formed in Turkish Law and how evaluates by Counsil of State in general has been examined. In the second chapter which explains to judical rewiew of discretionary power, ideas in doctrine have been discussed after constitutional and legal arrangements have been explained. This issue has been tryed to explain by dwell upon methods which aplied in rewiew and principle that developed by Counsil of State in the course of time.