Alışveriş merkezlerinde hafta sonları zaman ve mekân tüketimi: Samsun örneği

Abstract

Tüketim pratiği, tarih boyunca değişimler geçirerek günümüze kadar gelmiştir. Tüketim ilk dönemlerde sadece belirli ihtiyaçlara cevap veren bir eylemken, özellikle modernleşmenin ortaya çıkışı, Endüstri Devrimi ile yapısında değişimler geçirmiştir. Bu durum, toplumun tüketim anlayışında değişimleri beraberinde getirmiştir. Modern dönem ile birlikte tüketim karmaşık bir role bürünmüş, bireyler birbirinden ayıran nitelikleri sergilemeye başlamıştır. İnsanlar ürün ve nesneleri satın alarak kendilerine yeni kimlikler ve roller edinme arayışına girmiştir. Modern öncesi dönemlerde arastaların, bedestenlerin, pazarların hâkimiyetinde olan tüketim mekânları modern dönem ile farklılaşma sürecine girmiştir. Bu değişim sürecinde öne çıkan tüketim mekânları alışveriş merkezleridir. Her geçen gün sayısı artan bu mekânlar bireylerin yaşam alanları haline gelmiştir. Bireyler çeşitli aktivite mekânlarına sahip olan alışveriş merkezlerinde sadece alışveriş yapmamakta, eğlence ve oyun faaliyetlerini de gerçekleştirebilmektedir. Bununla birlikte bu mekânlar bireylerin buluştuğu sosyal alanlar olarak da değerlendirilmektedir. Alışveriş merkezlerinde birçok markanın bir arada olması, olumsuz iklim koşullarında iklimlendirme özelliğinin olması, birçok eğlence, oyun ve yemek mekânlarının aynı alan içinde yer alması bireylerin bu mekânları tercih etmesinde etkili rol oynamıştır. Bu araştırma, günümüzün yaşam alanları olan alışveriş merkezlerine bireylerin ne amaçla gittiklerini, bu mekânlarda ne kadar süre kaldıklarını, ne kadar sıklıkla bu alanları tercih ettiklerini belirlemek için yapılmıştır. Araştırma nicel bir araştırma olup tarama yöntemi kullanılmıştır. Sosyal Bilimlerde kullanılan araştırma türlerinden, açıklayıcı araştırma türünü benimsemiştir. Tarama yöntemi ile birlikte anket veri toplama tekniği araştırmada uygulanmıştır. Samsun ilinin dört merkez ilçesi konumunda olan Atakum, İlkadım, Canik ve Tekkeköy'de ikamet eden ve alışveriş merkezlerine giden bireyler evren olarak belirlenmiştir. Bu evren içinden 400 birey basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle örneklem olarak seçilmiştir. Bu çalışma Samsun'un Canik ilçesinde yer alan Piazza Alışveriş Merkezi'nde uygulanmıştır. Piazza Alışveriş Merkezi'ne gelen bireylerden seçkisiz örneklem yöntemiyle belirlenen 400 kişiye yüz yüze anket uygulaması yapılmıştır. Yapılan araştırma, bireylerin bu alanları tüketim mekânları olarak değerlendirdiğini göstermektedir aynı zamanda tüketimin daha çok fayda odaklı gerçekleştiği sonucu ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte bireylerin bu alanları alışverişin yanı sıra birer boş zaman mekânları olarak değerlendirdiği bilgisine ulaşılmıştır.

The practice of consumption has undergone changes through history and has survived to the present day. While consumption was an action that only responded to certain needs in the first periods, it has undergone changes in its structure with industrial revolution especially the emergence of modernization. This situation brought changes in the consumption understanding of the society. With the modern period, consumption has taken on a complex role and started to exhibit the qualities that distinguish individuals from each other. People are looking for new identities and roles by purchasing products and objects. In the pre-modern era, consumer spaces, which were dominated by markets, bazaars and markets, entered the process of differentiation with the modern period. Consumption areas that stand out in this change process are shopping centers. These places, which are increasing in number day by day, have become the living spaces of individuals. Individuals do not only shop in shopping malls that have various activity venues, but also perform entertainment and play activities. However, these places are also considered as social spaces where individuals meet. Shopping Centers have many brands together, air-conditioning in adverse climatic conditions, many entertainment, games and dining venues are located in the same area, which has played an effective role in individuals' preference. This research was carried out to determine the purpose of the individuals going to shopping malls, which are the living spaces of today, how long they stay in these places, and how often they prefer these areas. The research is a quantitative research and screening method was used. It has adopted the type of explanatory research, one of the research types used in Social Sciences. Along with the screening method, the survey data collection technique was applied in the research. The individuals going to shopping centers and living in Atakum, İlkadım, Canik and Tekkeköy, which are the four central districts of Samsun, have been identified as universe. 400 individuals from this universe were selected as samples by simple random sampling method. This study was carried out in Piazza Shopping Center in Canik district of Samsun. 400 people, who were determined by random sampling method from individuals coming to Piazza Shopping Center, were applied face to face questionnaire. Research shows that individuals consider these areas as consumption spaces.At the same time, it is concluded that consumption is mostly focused on benefits. However, it has been learned that individuals consider these areas as leisure spaces as well as shopping