Milli mücadelede Trabzon'da ittihatçılık

Abstract

Bu çalışmada, Millî Mücadele döneminde Trabzon’da İttihatçıların çalışmaları araştırılmıştır. Yine, Millî Mücadele öncesinde Trabzon’da İttihatçılığın kökleşmesi için yapılan çalışmalar ve sonrasında oluşan yeni durumlara İttihatçıların bakış açıları da bu çalışmada ele alınmıştır. Milli Mücadelenin ilk yıllarında Trabzon’da İttihatçılar Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki direniş hareketini desteklemiş ve Millî Mücadeleye iştirak etmişlerdir. Trabzonlu İttihatçılar, başta teşkilat, basın yayın ve mahalli silahlı güçler gibi vasıtalarla Millî Mücadelede aktif olmuşlardır. En önemli araçları, Trabzon Muhafaza-ı Hukuk-ı Milliye Cemiyeti ve İstikbâl gazetesi olmuştur. Bununla birlikte, Trabzon İttihatçıları daha sonra, Enver Paşa’nın Anadolu hareketinin başına geçmesi için çalışmalara da giriştiler. Trabzon’da İttihatçıların bu hareketlerine karşı Ankara Hükümeti sert tedbirler almıştır. Bütün bu tedbirler Trabzon’da ittihatçılar üzerinde, Mustafa Kemal Paşa’ya olan muhalefeti artırmıştı. Yahya Kahya ve Ali Şükrü Beylerin ölümlerini de Ankara’ya bağlayan Trabzon İttihatçıları, Ankara’ya karşı muhalefetliğini en üst seviyeye taşımıştı. Bu muhalefet üzerine Ankara, Trabzon’da İttihatçılar için etkili tedbirler almış; bu doğrultuda önce Trabzon Muhafaza-ı Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nden İttihatçılar uzaklaştırılmış; daha sonra İstikbal gazetesi kapatılmıştır. Alınan bu önlemlerle İttihatçılar büyük oranda tasfiye edildi. In this study, the works of Unions were investigated at the period of National Struggle in Trabzon. And also in this study the works which was done for the Union’s basic in Trabzon and the impressions of the Unions to new conditions after the National Struggle were investigated. At first years of National Struggle, The Unions supported the resistance movement at leadership of Mustafa Kemal Pasha in Trabzon and they joined in National Struggle in their regions. At that point the Unions provided contribution by means of organization, press, armed forces to National Struggle. Their most important mains were Trabzon Muhafazaa-ı Hukuk-ı Milliye Society, the Istikbal News. While they were working at this matter, they kept on providing contribution to National Struggle. The Unions strived to prepare suitable atmosphere in Trabzon to Enver Pasha enter in homeland. The government of Ankara took serious measures against The Unions and their attempts in Trabzon. These measures on the Unions increased opposition against Mustafa Kemal Pasha in Trabzon. Yahya Kahya and Ali Sükrü Bey’s deaths reached The Unions’ opposition to the peak. Ankara took effective measures on this opposition for the Unions in Trabzon. First of all the Unions were removed from Trabzon Muhafazaa-ı Hukuk-ı Milliye Society, and then the Istikbal News was abolished. In spite of these measures taken, this opposition of unions increased more and more.