Sosyal Hesaplar Matrisi Üzerinden Çarpan Analizi: Türkiye İçin Bir Uygulama [Araştırma Makalesi]

Abstract

Bu çalışmada 2016 yılı Türkiye için güncel bir sosyal hesaplar matrisi oluşturulmuş ve bu matris üzerinden uygulanan çarpan analizi sonuçları sunulmuştur. Bu amaçla ilk olarak Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan 2012 yılına ait girdi çıktı tablosu kullanılarak 2012 yılına ait sosyal hesaplar matrisi elde edilmiş ve daha sonra gayrisafi yurtiçi hâsıla büyüme hızı çerçevesinde bu matris 2016 yılı için oluşturulmuştur. Sosyal hesaplar matrisi kullanılarak yapılan çarpan analizinde dışsal bir değişken olarak ele alınan ihracattaki artışın sonuçları ortaya konulmuştur. İhracatın GSYH’nın %1’i oranında artması sonucunda ilk etki üretim aktiviteleri hesabında ortaya çıkmaktadır. İhracatın artmasıyla tarımsal üretim GSYH’nın %0,24’ü ve tarım dışı (sanayi ve hizmet) üretim GSYH’nın %1,78’i oranında artacaktır ve üretim aktivitelerinde meydana gelen bu artış katma değerin de artmasına yol açacaktır. İşgücü geliri GSYH’nın %0,32’si ve sermaye geliri GSYH’nın %0,92’si oranında artacaktır.

In this study, a current social accounting matrix (SAM) has been created for Turkey for the year of 2016 and the results of multiplier analysis applied through this matrix are presented. For this purpose, firstly the SAM for the year of 2012 has been constructed using the 2012 input output table published by the Turkish Statistical Institute and then SAM for the year of 2016 was created within the frame of gross domestic product growth rate. In the multiplier analysis, in which is made by utilizing the SAM, the results of an increase in exports regarded as an exogenous variable, have been calculated. As a result of the increase in exports at the rate of 1% of GDP, the first effect occurs in the calculation of production activities. With the increase of exports, agricultural production will increase by 0.24% of GDP and non-agricultural (industrial and service) production will increase by 1.78% of GDP and the increase in production activities will lead to an increase in value added. The labor income will increase at the rate of 0.32% of GDP and the capital income at the rate of 0.92% of GDP. In this increase observed in the value added, the private sector will increase its revenue at the rate of 1.18% of GDP.